ในชีวิตการทำงาน เราอาจเจอสถานการณ์ไม่คาดคิดอย่างการถูกเลิกจ้างได้ทุกเมื่อ การรู้สิทธิประโยชน์ที่ควรได้รับ เช่น ค่าชดเชย และค่าตกใจ จะช่วยให้เรารับมือได้อย่างมั่นใจและไม่ถูกเอาเปรียบ บทความนี้จะพาคุณไปทำความเข้าใจถึงความแตกต่างของค่าชดเชยและค่าตกใจ เพื่อให้คุณรู้เท่าทันกฎหมายและสามารถปกป้องสิทธิของตัวเองในฐานะลูกจ้างได้อย่างเต็มที่
ค่าชดเชยเลิกจ้าง คือ สิทธิ์ที่พนักงานจะได้รับเป็นเงินช่วยเหลือเมื่อถูกเลิกจ้างโดยที่ลูกจ้างไม่มีความผิด ดังนี้
- ลูกจ้างซึ่งทำงานติดต่อกันครบ 120 วัน แต่ไม่ครบ 1 ปี มีสิทธิได้รับค่าชดเชยเท่ากับค่าจ้างอัตราสุดท้าย 30 วัน
- ลูกจ้างซึ่งทำงานติดต่อกันครบ 1 ปี แต่ไม่ครบ 3 ปี มีสิทธิได้รับค่าชดเชยเท่ากับค่าจ้างอัตราสุดท้าย 90 วัน
- ลูกจ้างซึ่งทำงานติดต่อกันครบ 3 ปีแต่ไม่ครบ 6 ปี มีสิทธิได้รับค่าชดเชยเท่ากับค่าจ้างอัตราสุดท้าย 180 วัน
- ลูกจ้างซึ่งทำงานติดต่อกันครบ 6 ปี แต่ไม่ครบ 10 ปี มีสิทธิ์ได้รับค่าชดเชยเท่ากับอัตราค่าจ้างสุดท้าย 240 วัน
- ลูกจ้างซึ่งทำงานติดต่อกันครบ 10 ปี แต่ไม่ครบ 20 ปี มีสิทธิ์ได้รับค่าชดเชยเท่ากับค่าจ้างอัตราสุดท้าย 300 วัน
- ลูกจ้างซึ่งทำงานติดต่อกันตั้งแต่ 20 ปี ขึ้นไป มีสิทธิ์ได้รับค่าชดเชยเท่ากับค่าจ้างอัตราสุดท้าย 400 วัน
ข้อยกเว้นที่นายจ้างไม่ต้องจ่ายค่าชดเชย ดังนี้
- ลูกจ้างลาออกเอง
- ทุจริตต่อหน้าที่หรือกระทำความผิดอาญาโดยเจตนาแก่นายจ้าง
- จงใจทำให้นายจ้างได้รับความเสียหาย
- ประมาทเลินเล่อเป็นเหตุให้นายจ้างได้รับความเสียหายอย่างร้ายแรง
- ฝ่าฝืน ข้อบังคับเกี่ยวกับการทำงาน หรือระเบียบ หรือคำสั่งของนายจ้างอันชอบด้วยกฎหมายและเป็นธรรม และนายจ้างได้ตักเตือนเป็นหนังสือแล้ว เว้นแต่กรณีที่ร้ายแรง นายจ้างไม่จำเป็นต้องตักเตือน ซึ่งหนังสือเตือนนั้นให้มีผลบังคับได้ไม่เกิน 1 ปี นับแต่วันที่ลูกจ้างได้กระทำผิด
- ละทิ้งหน้าที่เป็นเวลา 3 วันทำงานติดต่อกัน ไม่ว่าจะมีวันหยุดคั่นหรือไม่ก็ตาม โดยไม่มีเหตุอันสมควร
- ได้รับโทษจำคุกตามคำพิพากษาถึงที่สุดให้จำคุก
ค่าตกใจ คือ สินจ้างแทนการบอกกล่าวล่วงหน้า ซึ่งเกิดขึ้นกรณีที่นายจ้างต้องการเลิกจ้างโดยที่ลูกจ้างไม่มีความผิดและไม่ได้บอกกล่าวล่วงหน้าตามระยะเวลาที่กำหนดไว้ ในกรณีนี้ นายจ้างต้องจ่ายเงินเท่ากับค่าจ้างอัตราสุดท้าย 30 วันหรือ 60 วันแล้วแต่กรณี โดยขึ้นอยู่กับว่าข้อกำหนดในสัญญาจ้างแรงงานนั้น กำหนดให้การเลิกจ้างหรือการลาออกต้องบอกกล่าวล่วงหน้าเป็นเวลาเท่าใด
ข้อสังเกตุ: กรณีที่นายจ้างเลิกจ้างโดยไม่มีความผิดและไม่ได้บอกกล่วงล่วงหน้า ลูกจ้างก็มีสิทธิได้รับทั้งค่าตกใจและค่าชดเชย
ค่าชดเชย vs ค่าตกใจ ต่างกันอย่างไร
ค่าชดเชย คือ เงินที่ต้องได้ถ้าถูกเลิกจ้างโดยไม่มีความผิด มีวัตถุประสงค์เพื่อช่วยเหลือลูกจ้างที่ต้องตกงาน โดยจำนวนเงินขึ้นอยู่กับอายุงานตามที่กฎหมายกำหนด ส่วนค่าตกใจ คือ เงินที่นายจ้างต้องจ่ายให้ลูกจ้างเพิ่มเติม ในกรณีเลิกจ้างโดยไม่แจ้งล่วงหน้า
ขอขอบคุณที่มาจาก
กระทรวงแรงงาน
SCB ไทยพาณิชย์
